“IJs op de Vlieten” - Wintertentoonstelling Museum De Schilpen

In Museum De Schilpen in Maasland is op vrijdag 24 november een nieuwe wintertentoonstelling geopend, met als onderwerp: ijsvermaak en andere wintergenoegens. Deze tentoonstelling is ingericht op verzoek van en in nauwe samenwerking met de IJsclub “Maasland’s IJsvermaak”. De ijsclub is in 1917 opgericht en viert dus volgend jaar het negentigjarig jubileum. Zeker een reden om eens iets van de vele activiteiten van de ijsclub en andere ijsgenoegens voor het voetlicht te brengen.

Het museum kan beschikken over een grote collectie voorwerpen, foto’s, prenten en documenten, die betrekking hebben op dit onderwerp, deels uit de collectie van het museum en uit het archief van de ijsclub. De meeste voorwerpen zijn echter afkomstig van een Maaslandse verzamelaar, die een uitzonderlijk fraaie collectie bezit en deze voor de expositie beschikbaar heeft gesteld.

Schaatsen en sleden

In de tentoonstelling wordt een prachtige verzameling schaatsen getoond, waarvan vele uit de negentiende eeuw, de oudste zelfs van voor 1800. Daarnaast zijn ook de schaatsen uit de twintigste eeuw goed vertegenwoordigd, waaronder de ‘houten noren’ van de firma Nooitgedagt uit IJlst van omstreeks 1955.

Schaatsen werden vroeger voornamelijk gemaakt door plaatselijke smeden, die allemaal min of meer een eigen type op de markt brachten. In de tentoonstelling vindt men de streeknamen vaak terug, zoals: Groningerschaatsen, Friese doorlopers, Limmerschaatsen uit Noord-Holland en uit deze streek komen de Heulenaars.

Interessant zijn de schaatsen die zijn genoemd naar hun vorm of versiering van de ijzers. Zo zijn er leeuwenschaatsen, zwanenschaatsen en hartenschaatsen, die ook wel vrijersschaatsen heten.

Namen, data en herkomst van de verschillende schaatsen zijn in de tentoonstelling duidelijk vermeld.

Naast schaatsen worden sleden getoond, waaronder prachtig beschilderde houten duwsleden. Ook het simpele zelfgemaakte priksleetje mag gezien worden. Vele attributen, die bij de ijssport horen zijn te zien zoals insignes, medailles en prijzen.

IJsclub en ijsbaan

Uiteraard wordt in de tentoonstelling aandacht besteed aan de jubilerende IJsclub “Maasland’s IJsvermaak”. De namen en de foto’s van de oprichters in 1917 zijn allemaal nog bekend, evenals de notulenboeken, kasboeken, statuten en vele andere bescheiden.

Tientallen grote foto’s laten de verschillende ijsbanen zien die ‘Maaslands IJsvermaak’ door de jaren heen in gebruik heeft gehad voordat de club aan de Koningin Julianaweg werd gevestigd. Bekend zijn de vroegere baantjes aan de Kerkweg en aan de Hammerdreef waar tot voor kort het Dienstencentrum was gevestigd. Kleine baantjes maar wel gezellig!

Wedstrijden en tochten

Vele foto’s tonen de spannende wedstrijden op de banen en de vlieten. In strenge winters waagden zelfs de arresleden een tochtje op het ijs.

In een aparte vitrine worden voorwerpen getoond van de Elfstedentochten waaraan Maaslanders deelnamen en niet te vergeten de pijpentochten naar Gouda. De versierde pijpen (voor zover ze heel terugkwamen!) zijn in de tentoonstelling te zien, evenals de trotse volbrengers van deze barre tochten.

Vergeten worden niet de tien-dorpen-tochten door het Westland en Delfland. Dat kon allemaal nog in de vijftiger jaren van de vorige eeuw. Zulke tochten zijn nu ondenkbaar. Mooie foto’s herinneren nog aan deze evenementen.

Foto Rob de Kiewit.

De ijsclub hoopt vurig op eindelijk eens weer een ijswinter. Met of zonder ijs: deze tentoonstelling op de huiszolder van museum De Schilpen brengt u vast in de juiste stemming!

Over al deze activiteiten is 10 jaar geleden, toen de ijsclub 80 jaar bestond, een jubileumboekje uitgegeven met veel foto’s en interessante verhalen. Van dit boekje is nog een beperkt aantal exemplaren aanwezig en in Museum De Schilpen verkrijgbaar.

De officiële opening van de tentoonstelling werd verricht door de heer Marien van Eijmeren op vrijdag 24 november. De expositie is te bezoeken vanaf zaterdag 25 november 2006 t/m 3 maart 2007. Het museum is iedere zaterdag van 10 tot 17 uur geopend en tevens op 2e kerstdag van 14 tot 17 uur. De toegang is gratis.

K. Boschma, De Schilpen.

15 april 2024